Węgiel leczniczy jest węglem aktywnym (aktywowanym) w formie czarnych tabletek, który znalazł zastosowanie przede wszystkim jako środek przeciwdziałający biegunce. Stosowanie węgla aktywowanego jest stosunkowo efektywną i bezpieczną metodą leczniczą. Niektórzy autorzy sądzą, iż jest ona skuteczniejsza od płukania żołądka. Węgiel leczniczy wykorzystywany jest także w kosmetyce – na przykład w maseczkach oczyszczających. Jakie inne właściwości wykazuje węgiel aktywny?
Węgiel aktywny – czym właściwie jest?
Węgiel leczniczy (aktywny) produkowany jest z miazgi drzewnej w temperaturze mniej więcej 900oC, a kolejno aktywowany w wyniku działania pary wodnej bądź silnych kwasów, w celu otrzymania maksymalnej powierzchni adsorpcyjnej. 1 gram węgla aktywowanego może mieć powierzchnie nawet 1000m2 lub większą.
Węgiel aktywowany najczęściej ma formę czarnych tabletek. Wskazany jest on do leczenia:
- biegunek,
- zatruć pokarmowych,
- zatruć substancjami chemicznymi oraz lekami,
- pomocniczo wykorzystuje się go w przypadku wzdęć.
Wieki temu doceniano go ze względu na zupełnie inne właściwości. Hipokrates i jego uczniowie rekomendowali stosowanie sproszkowanego węgla drzewnego na zakażone rany, co poza zwalczaniem przykrego zapachu, także powodowało szybsze gojenie się ran. Węgiel leczniczy działał również osuszająco i absorbująco na wydzieliny oraz bakterie. Podobne zabiegi obecnie stosowane są przez Aborygenów w Australii, wiele plemion afrykańskich, Eskimosów na Grenlandii oraz Indian na obu Amerykach.
Węgiel aktywowany na biegunkę
Węgiel leczniczy wykazuje silne właściwości adsorbujące (wiążące) inne substancje, m.in. toksyny i bakterie powodujące biegunkę. Wychwytuje oraz wiąże je, a kolejno wraz z nimi jest wydalany z organizmu. Ponadto węgiel aktywowany pokrywa błonę śluzową przewodu pokarmowego warstwą chroniącą ją przed aktywnością szkodliwych substancji. Jednak węgiel aktywny może być stosowane tylko przez krótki okres ze względu na niepożądane pochłanianie m.in. witamin i enzymów trawiennych.
Węgiel aktywowany w zatruciach związkami chemicznymi i lekami
Węgiel leczniczy wiąże zarówno toksyny i bakterie, jak i niektóre leki, dlatego znalazł również zastosowanie (pomocniczo) jako odtrutka po ich przedawkowaniu. Największą efektywność ma podanie węgla szybko po spożyciu trucizny tj. do 1 godziny. Zasadą jest podanie go po usunięciu trucizny przez wykonanie płukania żołądka lub sprowokowanie wymiotów, jednak można również stosować węgiel leczniczy bez opróżniania żołądka. Podaje się 1 g/kg m.c. W formie zawiesiny wodnej 50-100 ml. Zastosowana ilość węgla powinna być przynajmniej 10 razy większa od porcji spożytej trucizny.
Węgiel leczniczy nie powinien być podawany we wszystkich zatruciach doustnych. Podaje się go jedynie po spożyciu substancji, które są przez węgiel adsorbowane, gdy dawka trucizny stwarza niebezpieczeństwo rozwoju silnego zatrucia lub zgonu.
W przypadku gdy do organizmu dostają się jakieś niewłaściwe produkty bądź patogeny, to organizm uaktywnia różne naturalne mechanizmy obronne takie jak biegunka czy wymioty, które sprawiają, iż niepożądany pokarm zostanie szybciej usunięty.
